Een convenant dat juridisch bindend en afdwingbaar is, is een sterk instrument om relevante marktpartijen en overheden aan bepaalde doelstellingen rond het inzamelen en hoogwaardig verwerken van organische reststromen tot bodemverbeteraar te committeren.
Een convenant met inspanningsverplichtingen en waarbij is opgenomen dat deze niet juridisch bindend is en te allen tijde opzegbaar, helpt ook bij het hoogwaardig verwerken van organische reststromen. Het zorgt voor samenwerking tussen partijen en de overheid en resulteert in een groter draagvlak onder partijen. Maar er kunnen dan geen consequenties aan gekoppeld worden voor partijen die de afgesproken doelstellingen niet halen.
Het is mogelijk om een nieuw convenant over bioafval van bedrijven en humane meststoffen in een bepaalde sector te sluiten. Dit is bijvoorbeeld te adviseren als de gemeente lokaal/regionaal of met een overzichtelijk aantal partijen (vaak koplopers) snel aan de slag wil. Hierna volgen verschillende mogelijkheden voor nieuwe convenanten. Je kunt er ook voor kiezen om aan te sluiten bij een bestaand convenant.
Decentrale overheden kunnen het voortouw nemen om in samenwerking met omgevingsdiensten, marktpartijen en kennisinstellingen in de regio een convenant op te stellen rond swill van horecabedrijven en bioafval van andere bedrijven. Een aantal suggesties voor convenanten rond het inzamelen en verwerken van swill en bioafval:
Decentrale overheden kunnen ook het voortouw nemen om in samenwerking met omgevingsdiensten, provincies, waterzuiveringsinstanties, marktpartijen en kennisinstellingen in de regio een convenant op te stellen rond het inzamelen en verwerken van humane meststoffen (urine en ontlasting). Denk daarbij aan de volgende opties voor convenanten. We noemen deze opties uitdrukkelijk, omdat zij onderwerpen omvatten waar nog veel innovatie, onderzoek en ontwikkeling nodig is.
Er zijn momenteel geen convenanten specifiek gericht op humane meststoffen of bioafval van bedrijven of swill van horeca specifiek. Wel is er een convenant op het gebied van bodemverbeteraars.
Convenant Milieu-impact potgrond en substraten
In 2022 hebben verschillende marktpartijen, de rijksoverheid, kennisorganisaties en NGO’s dit convenant ondertekend. Het doel van dit convenant is om de milieu-impact van substraten in de keten te verminderen door o.a. meer hernieuwbare grondstoffen te gebruiken. Het convenant heeft de volgende doelstelling geformuleerd: voor 2025 is de totale hoeveelheid compost in substraten met 100% toegenomen tot 600.000 m3. Daarnaast worden meer subdoelstellingen benoemd voor specifiek de particulieren en de bedrijvenmarkt. Substraten zijn gemaakt van organische materialen en worden gebruikt in de tuinbouw, openbare ruimte en in tuinen als potgrond.
Alleen het ministerie van LNV en het ministerie van EZK hebben dit convenant ondertekend. Decentrale overheden niet, terwijl zij grote invloed uitoefenen op het behalen van de doelstellingen uit het convenant. De gemeente kan dus in de aanbestedingen voorwaarden opnemen over het gebruik van substraten (van bijvoorbeeld bioafval of humane meststoffen) in de openbare ruimte.
Om hoogwaardige verwerking van organische reststromen te kunnen stimuleren heeft een concreet en juridisch afdwingbaar convenant de voorkeur. De juridische afdwingbaarheid van een convenant hangt af van de inhoud, de bedoeling van de partijen, de gewekte verwachtingen en de omstandigheden. Op de volgende manier kun je ervoor zorgen dat een convenant juridisch bindend is:
Optioneel kunnen partijen afspraken maken over de wijze waarop zij eventuele geschillen oplossen. Zoals met uitgebreide onderhandeling of mediation. Daarnaast wordt de manier van handhaving op de afspraken uit het convenant vastgelegd in het convenant. Op die manier is een convenant te ontwikkelen dat past bij alle partijen.
In de wet zijn geen specifieke regels voor convenanten opgenomen. Om die reden zijn alleen algemene wettelijke regels van toepassing die betrekking hebben op alle niet nader gespecificeerde overeenkomsten. Bijvoorbeeld over wanneer een overeenkomst tot stand komt (artikel 6:217 BW). Verder geldt contractvrijheid, dus partijen zijn vrij om afspraken te maken over de inhoud van het convenant, zoals de juridische afdwingbaarheid. Voor overheden gelden wel de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, ook bij het sluiten van contracten.
| Rechtsgebied | Privaatrecht > Contracten |
| Citeertitel | Burgerlijk wetboek |
| Artikel | Artikel 6:217 |
| Geldig vanaf | TBD |